چرا وزنم کم نمی شود
تا چندی پیش، بیشتر متخصصان تغذیه توصیه می کردند خودتان را حداکثر یک بار در هفته یا حداقل یک بار در ماه وزن کنید اما تحقیقات اخیر پژوهشگران دانشگاه کورنل نشان می دهد که توزین روزانه می تواند در کاهش و کنترل وزن موثرتر باشد
تا چندی پیش، بیشتر متخصصان تغذیه توصیه می کردند خودتان را حداکثر یک بار در هفته یا حداقل یک بار در ماه وزن کنید اما تحقیقات اخیر پژوهشگران دانشگاه کورنل نشان می دهد که توزین روزانه می تواند در کاهش و کنترل وزن موثرتر باشد.
برای اثبات این باور، محققان طی مدت 2 سال، صدها داوطلب را زیر نظر گرفتند. هدف آنها کاهش وزن 10 درصدی و ثابت نگه داشتن وزن با هر بار کم کردن یک درصدی وزن برای 2 هفته بود.
برخی از این داوطلبان اجازه داشتند هر روز خود را وزن کنند و برخی دیگر ماهانه خود را وزن می کردند. بعد از 2 سال داوطلبانی که هر روز خود را وزن می کردند، توانستند به هدف شان برسند و بررسی مجدد در سال بعد ثابت کرد وزن این افراد ثابت مانده است.
به گفته محققان، وزن کردن هر روزه باعث توجه بیشتر فرد به وزنش و مسئولیت پذیری بالاتر و کاهش ریزه خواری می شود. در رابطه با این تحقیق با دکتر حسین ایمانی متخصص تغذیه و رژیم درمانی و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی گفتگو کرده ایم که می خوانید.
برخی متخصصان می گویند بهتر است هر روز خودتان را وزن کنید و برخی دیگر می گویند بهتر است هفتگی یا ماهانه وزن تان را کنترل کنید، نظر شما چیست؟
- تعداد مقاله های علمی که نشان داده اند اگر هر روز خودتان را وزن کنید، راحت تر وزن کم می کنید، بیش از تعداد مقاله هایی است که نشان داده با هفتگی یا ماهانه وزن کردن خود می توانید وزن تان را کنترل کنید اما متخصصان تغذیه معمولا به افرادی که روحیه حساسی دارند و با مشاهده عدم کاهش وزن افسرده می شوند، توصیه می کنند خود را روزانه وزن نکنند.
پس در غیر این شرایط هر روز وزن کردن کار درستی است اما چرا؟
- بله، هر روز وزن کردن خود در کنترل و ثبات وزن کمک بیشتری می کند چون افرادی که روزانه خود را وزن می کنند با مشاهده هر اضافه وزنی فشار بیشتری بر ورزش و تغذیه خود می آوردند و اجازه نمی دهند در کنترل رژیم غذایی وقفه ای بیفتد. البته هر روز وزن کردن خود قوانین خاصی هم دارد.
چه قوانینی؟
- بیش از یک بار در روز نباید خود را وزن کنید. در ساعات مشخصی از روز و ترجیحا صبح ها روی ترازو بروید و لباس سبکی تن تان باشد. برای خود نموداری رسم کنید و وزن هر روزه خود را روی نمودار ببرید تا متوجه شوید ماهانه و سالانه تغییرات وزن تان چگونه است. برای وزن کردن هم از ترازوهای ساده با مارک معتبر استفاده کنید.
ترازوهایی که میزان چربی و مایعات بدن و ماهیچه ها را نشان می دهند و قیمت پایینی دارند را توصیه نمی کنید؟
- نه، این وزنه ها اصلا معتبر و دقیق نیستند و گاهی به اشتباه تغییری در چربی نشان نمی دهند که این موضوع خود باعث ناامیدی فرد می شود. بهترین دستگاه برای اندازه گیری مایعات و چربی دستگاه بادی آنالیزر است که تنها در مطب ها وجود دارد. این دستگاه به طور دقیق نشان می دهد که چقدر چربی یا عضله کم کرده اید.
چرا توصیه می کنید یک بار در روز و آن هم صبح ها خود را وزن کنیم؟
- افرادی که یک بار خود را صبح، یک بار عصر وزن می کنند نوسان زیادی بین نیم تا 2 کیلوگرم در وزن شان می بیینند و ممکن است از رژیم کاهش وزن ناامید شوند. صبح ها وزن افراد معمولا کمتر و عصرها معمولا بیشتر است اما این تغییر، نشانه اثر رژیم غذایی یا ورزش نیست بلکه مربوط به تجمع مایع میان بافتی است که هر چه روز به پایان نزدیک می شود بیشتر می شود. محل قرارگیری ترازو و تنظیم بودن آن هم بسیار مهم است.
ترازو را کجا بگذاریم؟
- ترازو را نباید روی فرش یا موکت گذاشت زیرا امکان خطا بالا می رود. باید آن را روی سطح صاف بدون شیب روی سنگ یا سرامیک گذاشت. اگر ترازو تنظیم نباشد نیم تا یک کیلو وزن را اشتباه نشان می دهد. برای اینکه مطمئن شوید ترازو وزن تان را دقیق نشان می دهد، کافی است از دمبل 3 تا 5 کیلویی استفاده کنید یک بار با دمبل و یک بار بدون دمبل روی ترازو بروید. اگر تفاوت وزنی که ترازو نشان می دهد مساوی وزن دمبل باشد، یعنی ترازو دقیق کار می کند.
در دوره های خاصی مثل عادت ماهیانه نیز وزن بیشتر می شود؟
- بله، به هر حال تاثیر تجمع مایعات در بدن روی وزن را نباید نادیده گرفت. تغییرات هورمونی در خانم ها در دوران عادت ماهیانه باعث احتباس آب می شود و وزن را بالاتر نشان می دهد. در برخی بیماری ها مثل بیماری های کلیوی و قلبی یا ادم هم احتباس مایعات داریم و میزان آب به دلیل مسائل پاتولوژیک بدن بالا می رود.
گاهی اوقات وزن مان کم می شود اما ظاهرا تغییری نمی کنیم؛ چرا؟
- شاید اندازه دور بازوها یا ران ها کم شده باشد. اگر عدد ترازو دقیق باشد و وزن را کمتر نشان دهد، کافی است و نباید از روی ظاهر قضاوت کرد.
پس کنار وزن کردن خودمان هم باید متر داشته باشیم و سایزمان را هم ارزیابی کنیم؟
- بله، اگر در طول رژیم کاهش وزن فرد همزمان ورزش کند، چربی بدنش کم و عضله جایگزین می شود. در این شرایط وزن کم نمی شود ولی سایز پایین می آید. به همین دلیل حتما باید دور کمر، باسن و دور بازو را هم اندازه گرفت.
چرا سرعت کاهش وزن بعضی ها کم است؟
قاعده این است که افراد سرعت کاهش وزن خود را با دیگران مقایسه نکنند زیرا هر فرد، ژنتیک و متابولیسم خاص خود را دارد. مهم سیر نزولی نمودار کاهش وزن است. اگ رمی خواهید سرعت کاهش وزن خود را بالا ببرید، بهترین کار، فعالیت بدنی کنار رژیم است زیرا ورزش به عضله سازی کمک می کند و به مرور وقتی حجم عضلات بیشتر می شود، سوخت و ساز بدن هم در حالت استراحت بالاتر می رود و این موضوع به کاهش وزن کمک می کند.
البته با افزایش سن سرعت کاهش وزن کندتر می شود و سوخت و ساز پایین می آید و اگر فردی در جوانی سرعت کاهش وزنش بالا بوده نباید انتظار همان سرعت کاهش وزن را در میانسالی و سالمندی داشته باشد.
سوخت و ساز بدن افرادی که مدام رژیم می گیرند و آن را رها می کنند هم به مرور کم می شود زیرا در میان بافت چربی، عضلات قرار دارند و هر بار که رژیم می گیریم این عضلات تحلیل می روند. البته وقتی رژیم را رها می کنید، چربی برمی گردد اما عضلات نه و با کاهش حجم عضلات، میزان سوخت و ساز پایین می آید و به تبع در رژیم بعدی سرعت کاهش وزن کند می شود.
